Filmlərdə, video oyunlarında və ədəbiyyat əsərlərində bizə izah etdiklərinin əksinə müharibə; Nə əzəmətlidir, nə də əyləncəlidir! Onunla bağlı inkar edilməyəcək yeganə şey isə, hər gün gördüyünüz, adi işlərlə məşğul olan insanların, müharibə anında imkansız işlərin altından qalxan obrazlar halına gəlməsidir. Aşağıdakı qeyd olunan insanlar buna nümunədir.
1. Natiq Qasımov
Natiq Səlim oğlu Qasımov. 1971-ci il yanvarın 2-də Gədəbəy rayonunun Kiçik Qaramuradlı kəndində anadan olub. Bir müddət sonra ailəsi ilə birgə Mingəçevir şəhərinə köçür. Məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan DRES-də çilingər, «Kosmos» kinoteatrında kinomexanik işləyir. Rusiyanın Krasnoyarsk vilayətində Daxili Qoşunlarda hərbi xidmət yolunu keçir. 1991-ci ildə ordudan tərxis olunduqdan sonra 20 gün ata-anasının yanında qalan Natiq könüllü olaraq Vətənin müdafiəsinə yollanır. Bircə fotosu ilə tanındı Natiq Qasımov. Rus jurnalisti özü də bilmədən Natiq Qasımovun düşmənə əyilməzliyini, qorxmazlığını və cəsarətini tam xırdalığınadək lentə ala bilib. Şəkildə bu oğlan erməni yaraqlılarının müşayiəti ilə bayrağı aparır. Şəkil keçmiş SSRİ-nin ən populyar dərgilərindən olan «Oqonyok» jurnalının 1992-ci il tarixli aprel sayında (№ 14-15) dərc olunmuş Konstantin Smirnovun «Qorxu» sərlövhəli məqaləsindəndir. Yazı italiyalı fotomüxbir Enriko Sarzininin çəkdiyi gördüyünüz bu şəkillə müşayiət olunur. Şəkildə Natiqin ağır döyüşlərdən sonra əlində üçrəngli milli bayrağımız iki saqqallı erməni arasında məğrurcasına addımladığı əks olunub. Ermənilər 5 gün müddətində kilsədə onlarla cəmi bir nəfərin mübarizə apardığını bilib çox pərt olmuşdular.
Natiqin qəhrəmanlığı az bir vaxtda dildən-dilə düşdü. Bu qəhrəmanlığın bütün keçmiş ittifaqa tanıdılmasında isə «Oqonyok»un xidməti əvəzsiz oldu. Redaksiya şurasında Y.Əlixanyan-Bonner kimi qatı millətçinin və V.Korotiç kimi ermənipərəstin təmsil olunduğu “Oqonyok”un müxbiri K.Smirnov özü də bilmədən vaxtilə kitablardan oxuduğumuz və filmlərdən seyr etdiyimiz cəsur partizan, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Mehdi Hüseynzadənin şücaətini təkrarlamış Natiq Qasımovun düşmənə əyilməzliyini, onun qorxmazlığını və cəsarətini tam xırdalığınadək vəsf etmişdi. Baxmayaraq ki, yazıda erməni təəssübkeşliyi müəyyən qədər də olsa özünü büruzə verib.
(Natiq Qasımov haqqında daha ətraflı növbəti yazıda)
Lyudmila Mikhailovna Pavlichenko (12 İyul 1916, 10 Oktyabr 1974)
12 iyul 1916da doğmuşdur və tam adı Lyudmila Mikhailovna Pavlichenkodur. Kiyev universitetinin tarix fakültəsində oxuyarkən atıcılıq qabiliyyətini inkişaf etdirmək üçün bir atıcılıq klubuna daxil olub. Almaniya 1941-də Sovetlər İttifaqına hücum edəndə, könüllü olaraq orduya qoşulmuşdur.
Manikürlü dırnaqları, geyimləri və baxımlı saçı ilə model kimi görünən Pavlichenkoyu qarşısında görən qeydiyyat zabiti gözlərinə inanmamış və Pavlichenkodan orduya tibb bacısı kimi xidmət etməsini istəmişdir. Atıcılıq sənədini göstərən və cəbhəyə əsgər kimi getmək istədiyini bildirən Pavlichenko 25-ci Piyada korpusuna verilmişdir.
Quru qoşunlarına qatılmaq istəyən Pavlichenko, ilk könüllülərin arasında yer aldı və daha sonra Qızıl Ordunun 25-ci Piyada Diviziyasına təyin edildi. Pavlichenkonun orduda bir tibb bacısı olmaq variantı vardı, amma bunu rədd etdi. Qızıl Ordunun 2.000 qadın snayperindən biri oldu. Bir snayper olaraq, 3.5 teleskopik görmə ilə Tokarev SVT-40 yarı avtomatik tüfəng istifadə edərək, Belyayevka yaxınlığında ilk iki düşmən hərbiçiai öldürürərək vəzifəsinə başladı.
Pavlichenko, Odessa yaxınlığında təxminən iki ay yarım vuruşdu və 187 düşmən əsgərini öldürdüyü qeyd edildi. Almanlar Odessanın nəzarəti ələ keçirəndə, onun vahidi Krım Yarımadasındakı Sivastopola göndərilmək üzrə çəkildi və daha 8 ay boyunca savaşdı. May 1942-də Leytenant Pavlichenko, 257 Alman əsgərini öldürərək Cənub Ordu Şurası tərəfindən göstərildi. II. Dünya Müharibəsi zamanı 309 Alman əsgərini öldürdüyü təsdiqləndi və bu rəqəmə öldürdüyü 36 düşmən snayperi da daxildir.
3. Simo Hayha
Simo Hayha (17 Dekabr 1905 -1 Aprel 2002),
Qızıl Ordu tərəfindən Ağ Ölüm deyə bilinən bir Fin snayper. Qış Müharibəsində midifkiasiyalı bir Mosin-Nagant istifadə edərək bir müharibədə təsdiq edilmiş ən yüksək sayda (505) düşmən əsgəri öldürmə rekorduna sahibdir. Ayrıca daha sonra yüngül mexaniki bir tüfəng olan 9 mm-lik Suomi ilə 200 düşmən əsgəri öldürərək, təsdiq edilmiş ümumi öldürülmüş əsgər sayını 705-ə çıxarmışdır və bu saya 100 gündən az bir müddətdə çatmışdır.
Hayha, Finlandiya-Rusiya sərhədinə yaxın Rautjrvi qəsəbəsində anadan olub və hərbi xidməti 1925-ci ildə başlayıb. Müharibəyə girmədən əvvəl Hayha, fermer və ovçu olub. 20 yaşında Fin milis qüvvələrinə qoşulub və Viipuri rayonundakı atıcılıq idman növlərində kəskin atıcılıq qabiliyyəti ilə bir çox nailiyyət əldə edib. Fermadakı evini atıcılıq kubokları ilə doldurmuşdu.
Qış Müharibəsi boyunca (1939-1940) snayper olaraq Fin Ordusunda 6.bölük 34.piyada Alayı Kollaada Qızıl Orduya qarşı fəaliyyət göstərib. Hava temperaturunun -40 ilə -20 °c arasında ikən ağ kamuflyajı ilə təsdiqlənmiş 505 təsdiqlənməmiş 37 Sovet əsgərini öldürmüştür. Ayrıca gün işığının az olduğu bir dövrdə gündəlik orta hesabla 7 düşmən əsgəri öldürərək (Bir gündə ən çox 25 Sovet əsgəri vurmuşdur) qeydə dəyər bir nailiyyət əldə etmişdir.
Rusiya istehsalı olan Mosin-Nagant tüfəngində ayrı bir durbin istifadə etməyib (Bunun səbəbi mövcud olan optik durbinə görə nişan alıb atəş açmaq üçün başını daha yuxarı çıxarması lazım idi bu da hədəf olma riskini artıran bir çatışmazlıqdı həmçinin mövcud optik durbin tərləyə, ya da durbinə vura biləcək bir işığın əks olunma üzündən yerini müəyyən edə bilərdi). Mövcud olan dəmir poliqonu istifadə etmişdir.
Sovetlər kəskin ordenlər və artilleriya atəşi dəstəyi ilə Hayhanı dayandırmağa çalışdılar. Bunun nəticəsində 6 Mart 1940-da bir Rus əsgəri tərəfindən çənəsinin sol altından vuruldu. Hayha əsgərlər tərəfindən tapdığın da üzünün altı parçalanmış amma ölməmişdi. Özünə gəldiyi gün olan 13 Martaa elan edilən sülh müqaviləsi ilə müharibə sona çatdı. Bu hadisədən sonra aldığı yaralar üzündən öldüyü şayiəsi yayıldı.
Jyvaskyla və Helsinkidə uzun müalicələr, əməliyyatlar keçirdi. Müharibədən qısa bir müddət sonra Hayha, Marşal Karl Gustaf Emil Mannerheim tərəfindən çavuş və sonra da gizir rütbəsi ilə təltif olundu. Daha əvvəl Finlandiya Hərbi tarixində heç kim bu qədər sürətli bir şəkildə yüksəlməmişdir.
4. Alvin York
Alvin York (13 Dekabr 1887 - 2 Sentyabr 1964)
Atası Uilyam York Noyabr 1911-ci ildə öldükdə, Alvin kiçik qardaşlarının kontekstini götürərək anasını yardımçı oldu. İki qardaşım vardı, amma evli edilər. Və ailəyə faydaları yox idi. Ailə gəlirini artırmaq üçün Alvin ilk əvvəl Harriman, Tennessi Ştatı bir dəmir yolu tikintisində çalışıb. Çox istedadlı bir fəhlə. Amma spirtli içki aludəçiliyi yaşamağa başlamışdı. Alvin o vaxtlar bir çox davaya qarışıb və dəfələrlə həbs olundu. Bir pasifist və Protestant məzhəbinin mənsubu olan Anası onu düşdüyü bataqlıqdan çıxarmaq üçün çox çalışmışdı. Sonunda bir davada ən yaxın dostu öldürüləndə bu mühitlərdən uzaqlaşdı. 1917 ili gələndə hərbi xidmətə çağırıldı.
Əsgərliyə getdikdən bir müddət sonra, dəzgahlı silahlarla çox sıx qorunan və Alman dəmir yolları üzərində strateji bir nöqtə mövqeyində olan bir bölgəni ələ keçirmək vəzifəsini alan 17 əsgərdən biri də Alvin York idi.
17 əsgər ələ keçirmək əmrini aldıqları yerə yaxınlaşanda fərq edildilər. Üzərinə atəş açılıb və doqquz nəfər hissələrə bölündü. Qalanlar da qaçmağa başladı, ancaq York tək başına orada qalmışdı. 32 ağır mexaniki silahdan üzərinə atəş açıldı. Daha sonradan gündəliyinə hadisə ilə bağlı bu sətirləri yazdı:
"Bir ağacın arxasında gizlənmək, ya da bir yerə qaçma kimi bir ehtimalım yox idi. Diz çökməyə, ya da yerə yatmağa belə vaxtım olmadı. Sadəcə, əlimdən gələnin ən yaxşısı Almanlara layiq olduqları şeyləri verdim. Gördüyüm hər Almanı öldürürdüm. İlk öncə maili bir yerdən atəş açırdım daha sonra da uzanaraq atəş açmağa başladım. Evimdə olarkən bu formada quşları vurardım. Quşlardan daha böyük olan Almanları vurmaq çətin olmadı".
Yorkun cavab atəşi 20-dən çox əsgəri öldürdü. Yorku öldürmək üçün Alman komandirlərdən biri beş nəfəri tapşırdı. Ancaq York, 45lik Colt çıxarıb bu beş nəfəri öldürdü.
Bu nöqtədən sonra Komandir Pol Jurgen Follmer, Yorka İngilis olub olmadığını soruşdu. 1-ci Dünya Müharibəsində o qədər də diqqətə alınmayan Amerikalılar üzündən Follmer belə bir sual vermişdi. York Amerikalı olduğunu deyəndə komandir atəş etməyi kəsəcəyini bildirib. 10 dəqiqə sonra 133 əsir Alman əsgəriylə birlikdə, York birliyinə geri qayıtdı.
5. Seyit Onbaşı
Seyid Əli (Sentyabr 1889 -1939)
1889-cu ilin Sentyabr ayında Balıkesir Sinaqoqun Rayonu Şamlıq (Monastır) kəndində dünyaya gəlib. Atası Əbdürrəhman, anası Əminə idi.
1909-cu ildə Osmanlı Ordusuna qoşuldu. Balkan Müharibəsində vuruşub. I Dünya Müharibəsinin başlaması ilə Dardanel Cəbhəsində topçu əsgəri olaraq vəzifəyə başladı. 18 Mart 1915-də Müttəfiq donanması Dardanel Boğazını keçmək üçün hücuma keçdi. Bu zaman Seyid Kapral Rumeli Mecidiye İstehkamında vəzifəli idi. Türk artilleriyasının güclü cavab atəşi və daha əvvəldən Nüsrət mina gəmisinin tökdüyü minalar, bu təcavüzü püskürtdü. Aparılan atəşlərə görə istehkamda olan topun güllə qaldıran kranı parçalandı.
Müharibənin sona çatması ilə 1918-də kəndinə qayıdan Seyid Əli, meşəçilik və kömürcülük işlərinə davam etdi. Seyid 1939-cu ildə vərəm xəstəliyi üzündən həyatını itirdi.
Yazının paylaşımı zamanı istinad mütləqdir.
www.OxuZali.com
0 yorum:
Post a Comment